سلسله بحث های مربوط به مدیریت آموزشی (قسمت دوم )

سلسله بحث های مربوط به مدیریت آموزشی      (قسمت دوم )  

محمدرضا عرب(معاون متوسطه مجتمع آموزشی حضرت امام خمینی(ره)دمشق)

مدیر در هر موسسه و تشکیلاتی که باشد تنها   تاثیر اجرایی ندارد ،بلکه هر حرکتی از حرکات مدیر آثار مختلفی  را   بر جای خواهد گذاشت                                                                                                               

شاید آنانکه در تعریف مدیریت گفته اند : مدیریت هنر است  بخاطر  ابعاد و تاثیرات گوناگونی که مدیریت می تواند در برخورد و نقشی که حرکات مدیر برجای می گذارد باشد. در زیر به تعدادی از نقش های متنوع  که مدیر می تواند در یک سازمان داشته باشد اشاره می شود:

الف ) نقش تربیتی مدیر

تاثیر ی را که مدیر بر روح و روان همکاران خود دارد ، موقعیت تربیتی مدیر را هر چه بیشتر می سازد.

تاثیری که مدیران جامعه بر روح افراد دارند، گاهی به قدری زیاد است که  بکلی استقلال فکری را می گیرد و دربسته و چشم بسته تسلیم آنها می شوند . قرآن از زبان مردمی که در اثر پیروی از مدیریتهای فاسد ، گمراه شدند بیان می کند که آنها در قیامت می گویند

ربنا انا اطعنا سادتنا و کبرائنا فاصلونا السبیلا        (سوره احزاب ،آیه 67)

پروردگارا ما بزرگان و اکابر خویش را پیروی کردیم پس آنها بودند که ما را به گمراهی کشاندند.

پیشوایان و مدیران جامعه هستند که با هدایتهای خود موجبات سعادت و شقاوت انسانها را فراهم می سازند.خصلتهای زشت   و  زیبای مدیران چنان جانها را تحت تاثیر قرار می دهد که گویا افراد تحت  نظر آنها نسخه دومی از مدیران می باشند ، با  همان خصلتهای متاثر از مدیران  و رهبران خود زندگی می کنند و با همان خصلتها می میرند و همچنان در جهان آخرت زنده می شوند.

قال الصادق (ع): لکل زمان و امه امام تبعت کل امه مع امامها(بهار ج 7 ص   308 )  

امام صادق (ع) فرمود:  برای هر زمان و امتی امام و پیشوائی وجود دارد که هر امتی با پیشوای خود در روز قیامت برانگیخته خواهد شد.

(( حکیمان  گفته اند که خوی رعیت از خوی ملک زاید که مردم عامه، تنگ چشم و بد کردار از ملوک شوند ،از آنکه خوی ایشان گیرند.))

ب ) نقش محوری مدیر

  اگر تشکیلات و سازمانها را بصورت دایره ای بر صفحه ذهنمان ترسیم کنیم ، مدیر ، در نقطه مرکزی دایره قرار دارد  و با شعاع یکنواخت  نسبت به کل دایره ارتباطی یکسان برقرار می کند و در واقع این مدیریت است که پرگار تشکیلات را بر محور وجود خویش  به حرکت  در می آورد.                                                                                                        

آن روز که حضرت علی (ع) جایگاه خود را در جامعه اسلامی بیان میدارد  به مسئله محوریت اشاره می کند و موقعیت محوری خویش را اینگونه  ترسیم می کند:

ان محلی منها محل القطب من الرحی ، ینحدر علی السیل ،  ولا یرفی الی الطیر (نهج البلاغه ، خطبه 3

موقعیت من برای خلافت و مدیریت جامعه اسلامی همانند قطب  وسط آسیا است علوم و معارف ، از وجودم چون سیل سرچشمه می گیرد و هیچ 

پرنده ای قله آگاهی و بینش  مرا فتح  نمی کند.

در خطبه 146   نهج البلاغه حضرت علی (ع) مدیریت را به رشته ای که از وسط دانه های تسبیح می گذرد تشبیه می نماید و می فرماید :

نقش مدیر و زمامدار کشور همانند رشته ای است که از وسط مهره ها گذشته و آنانرا   در یک محور گرد آورده و به یکدیگر پیوند زده ، می باشد ، هرگاه این رشته پاره  شود مهره ها عامل ارتباط  را از دست داده و  پراکنده خواهند شد و با گسستن آن رشته ، دیگر زمینه ای برای گرد آوری وجود ندارد.

بنا بر این محوریت یکی از ویؤگیهائی است که باید مدیر آنرا در خود حفظ کند و نقش خویش را با توجه به تاثیر محوریت  در مدیریت، به خوبی ایفا نماید.

ج)نقش بنیادی مدیر

ریشه های هر سازمانی بر زمین اندیشه مدیریت استوار می گردد و بار سنگین مسئولیتها ، بر دوش جان مدیر سنگینی  می کند و در نهایت  مدیر است که باید این بار گران را تا سر منزل مقصود حامل باشد .

امام هشتم حضرت  رضا  (ع) در سخنی ، والی مسلمانان و مدیریت امت اسلامی را به ستون خیمه  تشبیه  می کند و می فرماید :

اما علمت ان والی المسلمین مثل العمود فی وسط الفسطاط ، من اراده اخذه(بهار ج 49 ص 165)

آیا نمی دانی که والی مسلمین همانند ستون وسط خیمه است ؟ که اولا تمام بار سقف   بر روی این ستون استوار است و ثانیا مانند نقطه مرکزی دایره  شعاعش  نسبت به همه جوانب یکسان است بطوری که هر کس ، در هر زمان و از هر طرف که اراده کند به او دسترسی دارد.

( یکصد نکته تربیتی در مدیریت) ادامه

   6- به هیج وجه کارکنان را بخاطر اشتباهاتی  که انجام داده اند تحقیر نکنید ،   همچنین رئیس بودن خور را به رخ آنها نکشید.                                                                                                

7- هدفهای عالی و در عین حال قابل دسترس برای کارکنان در نظر  بگیرید تا تلاشهای بیشتر از سوی آنها صورت پذیرد.                   

8- مدیر ی  در کارخود موفق  خواهد شد که مسائل و مشکلات را تشخیص دهد  و به مسئله تحقیق در سازمان ارج گذارد.

9- هیاهو ، آشفتگی محیط کار و ارتباطات کلامی که با لحن زننده صورت می پذیر و باعث ایجاد اضطراب و نگرانی در کارکنان می شود.

10- مشکلات و مسائل کاری کارکنان را با دقت و حوصله گوش دهید و به رفع آن اقدام ورزید.